Τα κορτικοστεροειδή, ή απλώς στεροειδή, είναι φαρμακευτικές ουσίες που χρησιμοποιούνται ως θεραπεία σε πολλές φλεγμονώδεις παθήσεις. Είναι χημικές ενώσεις οι οποίες δρουν σαν την φυσικά παραγόμενη από τον οργανισμό ορμόνη κορτιζόλη ή εμπλέκονται στην δράση της. Η κορτιζόλη επηρεάζει πολλά μεταβολικά μονοπάτια στον οργανισμό που αφορούν την γλυκόζη, το λίπος και την πρωτεΐνη, καθώς επίσης και τα επίπεδα του νερού στον οργανισμό. Για τον λόγο αυτό και τα στεροειδή έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες που αφορούν την σύσταση σώματος και μεταβολικές διαταραχές στον οργανισμό.
Σίγουρα, αν κάποια στιγμή στην ζωή σας, έχει χρειαστεί να σας χορηγηθεί αγωγή με κορτιζόνη, ο γιατρός σας σας έχει συμβουλέψει να “κόψετε” το αλάτι, την ζάχαρη και να προσέξετε την διατροφή σας. Ας δούμε πιο αναλυτικά ποια συσχέτιση έχουν τα κορτικοστεροειδή με την διατροφή και ποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν κατά την περίοδο λήψης τους.
Ποια σχέση έχουν κορτικοστεροειδή και διατροφή;
Οι πιο συνηθισμένες επιδράσεις των στεροειδών φαρμάκων που αφορούν την διατροφή και την σύσταση σώματος είναι οι εξής:
- Αύξηση της όρεξης
- Αύξηση του σωματικού βάρους
- Απώλεια μυϊκής μάζας
- Αυξημένη εναπόθεση λίπους, ιδιαίτερα στην κοιλιακή χώρα
- Αντίσταση στην ινσουλίνη
- Υπέρταση
- Αυξημένες τιμές λιπιδίων στο αίμα
- Οστεοπόρωση
- Κατακράτηση υγρών και οίδημα
- Γαστρεντερικές διαταραχές
- Χαμηλή αντίσταση σε λοιμώξεις
Σε περίπτωση που η ανάγκη για λήψη κορτικοστεροειδών είναι βραχυχρόνια και σε μικρή δοσολογία, οι επιπτώσεις στην υγεία είναι πιθανό να μην είναι εμφανείς. Ωστόσο, αν είναι απαραίτητη η μακροχρόνια χορήγησή τους, τότε είναι υψίστης σημασίας να πραγματοποιηθούν διατροφικές αλλαγές, προκειμένου να περιοριστούν οι επιπτώσεις τους.
Τι αλλαγές πρέπει να γίνουν στην διατροφή σας;
- Εμπλουτίστε με φρούτα και λαχανικά την διατροφή σας για μεγαλύτερο κορεσμό και φυτικές ίνες.
- Επιλέξτε μη επεξεργασμένους υδατάνθρακες στα γεύματά σας, όπως προϊόντα ολικής άλεσης, καστανό ρύζι, πλιγούρι, κινόα, βρόμη, όσπρια για καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο.
- Επιλέξτε άπαχη πρωτεΐνη, όπως ψάρι, κοτόπουλο και αυγά ή υποκατάστατα από σόγια, για καλύτερο κορεσμό και περιορισμό των κορεσμένων λιπαρών.
- Αυξήστε την κατανάλωση πηγών ασβεστίου, όπως τα γαλακτοκομικά, φυλλώδη λαχανικά, αμύγδαλα και ταχίνι.
- Αυξήστε την κατανάλωση πηγών καλίου, όπως όσπρια, πορτοκάλι, ντομάτες, ξηρούς καρπούς και πράσινα λαχανικά, για καλύτερη ισορροπία στα υγρά του σώματος.
- Περιορίστε στο ελάχιστο το αλάτι που προσθέτετε στα φαγητά σας. Ενισχύστε την γεύση τους με μυρωδικά και μπαχαρικά, χυμό λεμονιού, ξύδι και χυμούς από φρούτα.
- Ελαχιστοποιήστε την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων, π.χ. έτοιμα γεύματα και σάλτσες, αλλαντικά, junk food, καθώς έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι.
- Ελαχιστοποιήστε την κατανάλωση ζάχαρης και προϊόντων που την περιέχουν, π.χ. γλυκά, χυμούς, αναψυκτικά, έτοιμα γεύματα και σάλτσες.
- Συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D πιθανότατα να είναι απαραίτητη σε περίπτωση που δεν εκτίθεστε επαρκώς σε ηλιακή ακτινοβολία.
- Ασκηθείτε συστηματικά για πρόληψη αύξησης του βάρους και καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο.
Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να τονιστεί ότι κατά την χορήγηση κορτικοστεροειδών είναι πολύ πιθανό να συνυπάρχουν και άλλες ιατρικές καταστάσεις που απαιτούν διατροφική παρέμβαση. Συνεπώς, μία παρακολούθηση από διαιτολόγο είναι σημαντική για μία περισσότερο εξατομικευμένη αξιολόγηση και συμβουλευτική.