Εγκυμοσύνη και θηλασμός
Από την διαδικασία της σύλληψης και σε όλο το ταξίδι της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, η διατροφή αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα για μία καλύτερη έκβαση, για την μητέρα και το παιδί.
Ξεκινώντας από την σύλληψη, το σωματικό βάρος επηρεάζει σημαντικά την γονιμότητα της μητέρας. Χαμηλό σωματικό βάρος μπορεί να οδηγήσει σε διακοπή της εμμήνου ρύσης και συνεπώς η σύλληψη να καθίσταται αδύνατη, ενώ το υψηλό σωματικό βάρος σχετίζεται με ορμονικές μεταβολές που μπορεί να επηρεάσουν τον κύκλο της γυναίκας και την γονιμότητα. Συμπληρωματικά, το σωματικό βάρος με το οποίο ξεκινά μία γυναίκα την κύηση και η επάρκεια θρεπτικών συστατικών σχετίζονται και με την έκβαση της εγκυμοσύνης, την ανάπτυξη και την υγεία του εμβρύου. Για το λόγο αυτό, η επίτευξη ενός υγιούς σωματικού βάρους και η αποφυγή στερητικών διαιτών είναι σημαντικά σε πολύ αρχικό στάδιο, πριν ακόμα γίνει η σύλληψη.
Ωστόσο, εδώ είναι απαραίτητο να τονιστεί ότι το κομμάτι της σύλληψης και της γονιμότητας δεν αφορά μόνο την γυναίκα, αλλά και τον άνδρα. Αυξημένο σωματικό βάρος, ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών και υπερκατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα του σπέρματος και την δυνατότητα σύλληψης της συντρόφου. Άρα, όπως και για την γυναίκα, μία ισορροπημένη διατροφή και ένα υγιές σωματικό βάρος είναι απαραίτητα και για τον άνδρα που προετοιμάζεται να γίνει πατέρας.
Από τη στιγμή που μία γυναίκα καταφέρει να μείνει έγκυος η επάρκεια θρεπτικών συστατικών είναι απαραίτητη προκειμένου να επιτευχθεί η σωστή ανάπτυξη του εμβρύου. Επαρκής ενέργεια και μακροθρεπτικών συστατικών (πρωτεΐνη, υδατάνθρακες και λίπος), αλλά όχι υπερπρόσληψη, ποικιλία τροφών από όλες τις ομάδες τροφίμων και έμφαση σε συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά, όπως φυλλικό οξύ, ασβέστιο, σίδηρος, βιταμίνη D και ω3 λιπαρών θα βοηθήσουν σε μία καλύτερη έκβαση της εγκυμοσύνης. Επιπλέον, συγκεκριμένες καταστάσεις, όπως γαστρεντερικά διαταραχές, σακχαρώδης διαβήτης κύησης και προεκλαψία, που συναντάμε συχνά κατά την εγκυμοσύνη, χρήζουν ιδιαίτερης διατροφική διαχείρισης.
Όσον αφορά το σωματικό βάρος της μητέρας, πρόσληψη κατά την διάρκεια της κύησης λιγότερο ή περισσότερο από τις συστάσεις σχετίζεται με μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών κατά την εγκυμοσύνη, με πρόωρο τοκετό, με πιθανότητα καισαρικής και μη φυσιολογικό μέγεθος του μωρού σε σχέση με την ηλικία του. Το βάρος που συστήνεται για κάθε γυναίκα να προσλάβει κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης σχετίζεται με το σωματικό βάρος με το οποίο ξεκινά την εγκυμοσύνη και τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ ή BMI).
| ΔΜΣ πριν την σύλληψη | Συνολική αύξηση σωματικού βάρους (kg) |
| Ελιποβαρής (<18,5 kg/m2) | 12,5-18 |
| Νορμοβαρής (18,5 – 24,99 kg/m2) | 11,5-16 |
| Υπέρβαρη (25 – 29,99 kg/m2) | 7-11,5 |
| Παχύσαρκη (≥30 kg/m2) | 5-9 |
Κατά την διάρκεια του θηλασμού είναι σημαντικό η μητέρα να λαμβάνει επαρκή ενέργεια και θρεπτικά συστατικά από την διατροφή της, προκειμένου να υπάρχει επαρκής παραγωγή γάλατος και να παρέχει στο βρέφος τα συστατικά που χρειάζεται για την σωστή ανάπτυξή του. Συνεπώς, μία ισορροπημένη διατροφή και η αποφυγή στερητικών διαιτών για απώλεια βάρους είναι σημαντική και κατά την φάση του θηλασμού.
Ο ρόλος του διαιτολόγου ξεκινά ακόμα και πριν την κύηση. Σε αρχικό στάδιο μπορεί να κατευθύνει και να εκπαιδεύσει την μητέρα, αλλά και τον πατέρα, για την υιοθέτηση ισορροπημένων διατροφικών συνηθειών και την απόκτηση υγειούς βάρους. Από την εγκυμοσύνη και ύστερα θα κατευθύνει την μέλλουσα μητέρα, έτσι ώστε να λαμβάνει τα θρεπτικά συστατικά και την ενέργεια που χρειάζεται κατά την κύηση και τον θηλασμό, προκειμένου να προσλάβει το απαραίτητο σωματικό βάρος και να διαχειριστεί παθολογικές καταστάσεις.
Πηγές:
- Weight Gain During Pregnancy: Reexamining the Guidelines. Institute of Medicine (US) and National Research Council (US) and Committee to Reexamine IOM Pregnancy Weight Guidelines; 2009
- Nutrition for Pregnancy; British Nutrition Foundation 2018; https://www.nutrition.org.uk/healthyliving/nutritionforpregnancy.html; Published: 2018, Accessed: Sep. 19, 2021